De transitie van fossiele naar duurzame energiebronnen is in volle gang. De uitdagingen zijn groot, de ambities hoog. En bovendien is er haast, want de vraag naar duurzame energie overtreft het aanbod en Europa streeft naar energie-onafhankelijkheid van fossiele bronnen.

In de regio Arnhem-Nijmegen werken bedrijven, overheid, onderwijs en onderzoek samen om met energie-innovaties de transitie de versnellen en op te schalen naar een hoger niveau van toepassing. Energy Hotspot Arnhem kent een uniek ecosysteem van traditionele grote spelers  als TenneT, Alliander, DNV-GL, KEMA en DEKRA en innovatieve MKB bedrijven. Het samenspel tussen deze partijen leidt tot innovatieve oplossingen en een versnelling in de energietransitie. Niet in de laatste plaats omdat zij daarin gezamenlijk optrekken met onderwijspartijen van binnen en buiten de regio, zoals de Radboud Universiteit, de TU Delft en de HAN University of Applied Sciences.  Met de Access to Energy Dialogue biedt de hotspot Energy Arnhem de gelegenheid aan regionale, nationale en internationale partijen om kennis, kunde en slimme ideeën omtrent de energietransitie vanuit dit rijke ecosysteem op te doen.

Jaarlijks evenement

Tijdens deze eerste editie van Access to Energy op donderdag 1 juni gaan Nederlandse en buitenlandse energie-experts van overheid, wetenschap en bedrijfsleven met elkaar in gesprek. Overkoepelend thema: hoe realiseren wij de energietransitie in technisch, organisatorisch en maatschappelijk opzicht het best.

Deze eerste eendaagse Access tot Energy dialogue vormt de start van een jaarlijks terugkerend internationaal evenement van een week. Die herhaling biedt continuïteit en is tevens een periodiek meetmoment; waar staan we en hoe gaan we van hieruit verder. Deelnemers ontmoeten elkaar fysiek tijdens Access to Energy, een bewuste keuze die de uitwisseling van ideeën en het opzetten van gezamenlijke initiatieven bevordert.

Arnhem en energie

Dat Arnhem het podium is van de Access to Energy dialogue is bijna een vanzelfsprekendheid, vindt Nermina Kundić, wethouder Onderwijs en Jeugdbeleid, Duurzame Mobiliteit en Economie. ”De stad is van oudsher onlosmakelijk verbonden met energie. TenneT, Alliander, KEMA en DEKRA, ze zijn allemaal in Arnhem begonnen en zijn nog steeds hier gevestigd. En in het laatste decennium is de stad verrijkt met een ecosysteem van innovatieve MKB partijen, startups en scale-ups die werken aan (decentrale) oplossingen voor de energietransitie, die voor een belangrijk deel op het Industriepark Kleefse Waard gevestigd zijn. Een aantal bedrijven zoals Nedstack of ElaadNL, zijn in Arnhem klein begonnen en inmiddels gevestigde partijen. In Arnhem en in de regio daarbuiten is er een enorme expertise op het gebied van energie voor zowel bedrijven als huishoudens.”

“Bovendien zijn we als gemeente volop bezig met de energietransitie. Hoe richten we onze stad energieneutraal in? Wat betekent dat voor onze burgers en bedrijven? Welke transitieroute is de slimste? Wat is de goede volgorde van de dingen? Waar liggen de mogelijkheden qua techniek? Hoe verhoudt de transitie zich tot de bestaande wet- en regelgeving? Kan onze aanpak een voorbeeld voor anderen zijn? Het zijn razend interessante vragen en enorm ingewikkelde processen, want alles is met elkaar verknoopt.”

Slimme oplossingen

“De energietransitie grijpt diep in op hoe wij wonen, werken en ons verplaatsen, kortom in onze manier van leven. Alle reden om samen aan slimme oplossingen te werken”, zegt Jeroen Herremans, directeur Connectr Energy-innovation. “We hebben in de regio op tal van gebieden expertise in huis.” aldus Marieke Butterhoff. “Geografisch gezien loopt er een band van maakindustrie van Twente tot in Brabant. Dat is een unieke keten van bedrijven met Arnhem als spil wat betreft kennis omtrent energie. Zaak is die kennis en kunde op het gebied van technologie, organisatie, opleiding en onderzoek bijeen te brengen. Letterlijk. Elkaar fysiek ontmoeten, vertellen waar we mee bezig zijn, in welke richting we aan oplossingen werken, hoe we elkaar daarbij praktisch kunnen helpen.”

Regionaal, maar met Europese ambities, is Connectr het innovatieve vliegwiel. In samenwerking met bedrijven, onderzoeks- en opleidingsinstituten verzorgt Connectr innovatieprogramma’s, het Innovatielab en Shared Facilities waar vernieuwingen op het gebied van energie getest, gedemonstreerd en in de praktijk gebracht. Dit met het doel als katalysator te fungeren om nieuwe ontwikkelingen versneld toe te passen en op te schalen. 

Routes

“Ruwweg zijn er twee transitieroutes die elkaar aanvullen”, schetst Jeroen Herremans. “Een centrale landelijke benadering en een decentrale route die inzet op lokale en regionale oplossingen. Focus tijdens deze eerste Access to Energy dialogue ligt op de vraag: Hoe bouwen we een slim, betrouwbaar en veilig energienetwerk.”

Hiervoor heeft TenneT ‘Target Grid’ ontworpen, die het bedrijf tijdens de dialogue presenteert. TenneT opteert voor een onderling verbonden netwerk van gelijkstroomsupersnelwegen en energiehubs. Deze combinatie is in staat duurzame elektriciteit veilig en betrouwbaar over grote afstanden te transporteren.

Van deze visie worden overigens de contouren al zichtbaar. “Denk aan de  Smart Energy Hubs die volop in ontwikkeling zijn”, zegt Marieke Butterhoff. Ze is als civic entrepeneur Energy bij The Economic Board nauw betrokken bij de projecten rondom de energietransitie. “In Oost Nederland is er een livinglab Smart Energy Hubs opgezet. Van de 10 bedrijventerreinen in het Living Lab, liggen er drie in het Lifeport gebied, namelijk InnoFase Duiven, Brick Valley en TPN-West Nijmegen. Op deze bedrijventerreinen wordt aan oplossingen voor de netcongestie gewerkt, door in te zetten op de realisatie van decentrale energiesystemen, zo bouwen we aan stabiele, flexibele, lokale duurzame alternatieven voor energieopwekking, -opslag en -gebruik en worden in de regio ontwikkelde innovaties  op de bedrijventerreinen toegepast”.

“We moeten de energie-expertise in de regio Arnhem-Nijmegen inzetten om ons landelijk en internationaal te profileren”, benadrukt Nermina Kundić. “De oplossingen die wij bedenken kunnen ook elders op de wereld werken. In die zin is deze transitie ook een businesscase die werk, kennis en inkomsten oplevert.”

Ze vervolgt: “Transitie is verandering. Veranderen betekent bestaande systemen en routines doorbreken. Door praktisch aan de slag te gaan, door draagvlak te kweken, nut en noodzaak aan te tonen en de durf om nieuw terrein te betreden. Dat kunnen we alleen samen doen en daar levert Arnhem met de Access to Energy dialogue graag een bijdrage aan.”